Pro 10 | WSK | STEP | Imi King Solomon ko bala tuku tuku, te yawarakala daiga bagara ko wore. Se nu iwita balam: Kuriang ko ikia ningo nuam, mu ko nuet ninguru ko amilmiloso. Bare kuriang ngualara kilek beteso, mu nuam gomang ikuwuso.

Proverbs 10

King Solomon ko den ningo saki

1 Imi King Solomon ko bala tuku tuku, te yawarakala daiga bagara ko wore. ^{▼▼Pro 10:1 Solomon ko bala tuku tuku mu chapter 10:1 nama 22:16 mu te aniso.} Se nu iwita balam:

Kuriang ko ikia ningo nuam, mu ko nuet ninguru ko amilmiloso.
Bare kuriang ngualara kilek beteso, mu nuam gomang ikuwuso.
2 Ni kawel kilek te manga mel gisam, melmasak mu me ka sangukko.
Bare ni munan diram la bitar, mu ka sanguk se ni memek me arikko.
3 KARI BIYA kariimet ningo mu nunga beteso se karak me arigisan.
Bare nu kariimet memek mu me nunga sangarso, se anapeya ko kuesan mu me tasan.

4 Ni ura ilupko gagorer, mu ni kimik mel mena bagerko.
Bare ni ura kowar ilup, mu ni kimik mel ago bagerko.
5 Ni ikia karogo, mu ni na gia ko kam te na inang gi bolala awurko.
Bare ni am aniwer, mu ka niamniet dolomonko.

6 Kariimet munan diram karosan, mu marak sokel tuwik musiring iwita nungumik kuali kaposo.
Bare kariimet memek mu nunga munak den te nunga ikia memek ira kaluwu gilingisan.
7 Tom kariimet ningo nuam kuesan, mu kariimet nunga amilmilasan, ale nunga nunup me nungamili saposo.
Bare kariimet memek alo kuesan, mu nunga nungumik guang iwi namoso iwitatala, nunga nunup agotala mena namoso.
8 Kariimet ikia ningo nongote ago, mu nuna kari sang nunga nuguring karo nungarsan.
Bare kariimet munak te nunumi patawu lagasan, mu memek tamonko.
9 Kariimet nongomang motam ningi kawel bo mena, am diram, mu ningo nuam bagomonko.
Bare kawel kari aguwaya bitiruk, mu kariimet wetang te ko ikimonko.

10 Kari mel awukaya aratam mu ko ikiso bare me wetang te balso, am ira kaluwuso, mu nu kilek umutang te saki alo memek te nunga beteso.
Bare kari mel ikiso ale wetang te la balso, mu nu kilek umutang te kariimet saki nongomang lila awuso. ^{▼▼Pro 10:10 Bala bo mu iwita: “Bare kariimet munak te nunumi patawu lagasan, mu memek tamonko.”}
11 Kariimet ningo nunga den mu kariimet marak nungara ko yu wore turan.
Bare kariimet memek mu nunga munak den te nunga ikia memek ira kaluwu gilingisan.

12 Bo ko nangamang magara se am ilu lagara ko munan mu te ining singi se kilek memek aratoso. ^{▼▼Pro 10:12 Nangamang magara ko munan: 10:12; 12:16; 14:17,27,29; 15:1,18; 16:32; 17:14; 19:11,12,19; 20:3; 22:24-25; 27:3-4; 29:11,22.}
Bare nainimi ko kuera ko munan mu saki alo nunga memek ira murso.
13 Kariimet ikia ningo nongote ago, mu den ikia ningo ago la balsan.
Bare kariimet ikia ningo nongote mena, mu sikir te nunga lilumomonko.
14 Kariimet ikia ningo ago, mu saki alo nongote ikia ninguru tasan.
Bare kariimet am den ngual ngual munaka lagasan, mu memek tairatela nongote aratukko.

15 Kariimet nungumik mel ago, mu nunga melmasak umutang nunga kar aora iwita, nunga lakiso se sokel ago bagasan. ^{▼▼Pro 10:15 Nangimik mel ago bagara ko munan: Pro 10:15; 13:7-8,11; 14:20-21,31; 18:11,23; 19:4,7,17; 21:13,17; 22:1-2,7,16,22-23; 23:4-5; 28:,6,11,20,22; 30:8-9.}
Bare kariimet nungumik mel mena, mu nononga bagara aolak mu eng am memek biya.
16 Kilek ningo betesan mu ko koma marak yawara tasan.
Bare kilek memek betesan ko koma mu memek tasan.

17 Den lage ningo nuam kisimon mu ilup,
mu ni marak yawara te ta ko lage te bagasam.
Bare den ningo nuam kisimon mu me ilup,
mu ni lage ningo nuam mu kierko.

18 Kari nu bo ko gomang magawoso bare nu ira kaluwuso, mu nu kawel kari, den kawel kuring te aratoso.
Se kari nu saki alo nubiring ko den balu balu lagoso, mu nu ikia ningo nuam bo nukote mena. ^{▼▼Pro 10:18 Anananga munak munakasan: Pro 10:18-21, 31-32.}
19 Kariimet nuna den ngual ngual munaka lagasan, mu nuna memek betemonko lage te iwitata.
Bare kariimet nuguring kalosan ale kutek am lagasan, mu ikia nunguning ningo nuam wore nongote aniso.
20 Kariimet ningo nuam den nuguring te aratoso mu silver yawara wore turan.
Bare kariimet memek nunga ikia mu kariimet me nunga sangukko.
21 Kariimet ningo nunga den mu kariimet suen biya tala nunga sangarso.
Bare kariimet ikia ngualara ago mu nunga ikia memek mu te nama kuesan.

22 KARI BIYA ko marak te kariimet mel ningo ningo la gisan.
Ale mel nungarso mu ko luan awete nonoman bataga me nungarso.

23 Kariimet ikia ngualara ago, mu nuna kilek memek betemonko amilmilasan.
Bare kariimet ikia ningo ago, mu munan ningo diram mu ko amilmilasan.
24 Kariimet memek mu anapeya mel memek nuna ko nguangawasan mu tairatela nongote aratukko.
Bare kariimet ningo diram mu anapeya mel nuna ko kuawasan mu am tamonko.
25 Lom taiso mu kariimet memek nunga tagi arungu nama nunga warso.
Bare kariimet ningo diram mu sokel ago la sanami se lagomonko.

26 Ni kari gagor ago ka ura ilu kisokko me manaruko.
Mu awuk, ni nu ko ko kimik ninguru gagorurukko,
ni yu seselak ago nasam se kiring te seselak pagoso iwita,
aking tama bur motam iluso se ko gagorsam iwita, ni noko kimik gagorurukko.
27 Ni KARI BIYA kuring bowa ningi bager, mu ni kam maiya biya ali imi te bagerko.
Bare kariimet memek alo mu nunga kuemonko tom te me kuesan, luan te kuesan.

28 Kariimet ningo diram mu mel ko kimi bitawasan mu aringimon ale ago amilmilomonko.
Bare kariimet memek alo mu mel ningo nuam me aringimonko, am ipi kimi bita lagomonko.
29 KARI BIYA nu kariimet diram betesan mu nunga sinar taso.
Bare nu kariimet memek betesan mu nunga bita maguwurokko.
30 Kariimet diram alo mu Kaem ali bita nungaram mu te sokel ago bagomonko.
Bare kariimet memek alo mu Kaem nunga karuk se noko ali te me bagomonko.
31 Kariimet diram nunga nuguring te mu ikia nunguning ko den aratoso.
Bare kariimet den memek balsan mu memek tamonko.
Kariimet ningo diram nunga den mu kariimet nunga sangarso.
Bare kariimet memek nunga den mu den ningo nuam biriruwuso ale yaman kariimet nungarso.
32